‹ Geri

FDA VE GSO İÇİN ALERJENLER NEDEN BU KADAR ÖNEMLİ

Bizim kültürümüzde alerjen ve alerjen hassasiyeti olanlar üvey evlat gibidir. Pek önemsenmez ve birçok yasal düzenlemede de dikkate alınmaz. Dostlar alışverişte görsün yaklaşımı vardır.

2007 yılında Gıda Kontrol Görevlisi olarak çalışırken; süte alerjisi olan bir çocuğun durumunu görmüştüm. O günden sonra alerjenlerin neler yapabileceği ve insanlara nasıl zarar verebileceği konusunda net bir fikre sahip olmuştum. Tağşiş yapan firmanın, keçi sütü diye sattığı sütün içerisinde keçi sütü bulamamıştı laboratuvar. Sahtekarlık, hırsızlık ve hatta yaralamaya, cinayete teşebbüs. Sütü üç katı fiyatla satmak için adını değiştir, sonra da buradan parana para kat. Şerefi ve haysiyeti olmayanlara zengin olmak için uygun bir yol.

Canlı vaka görmeye gerek yok aslında bu konuyu ciddiye almak için. Arama motoruna yazın, sonuçları veriyor görsel olarak. Hatta kolaylık olsun diye buraya da bir adet bıraktım. Masum bir canlıya ne yapıldığı ibret olarak kalsın. Moralinizi bozmamak için abartısız bir semptomu seçtim.

Yeni tedaviler geliştiriliyor olsa da, gıda alerjileri için bir tedavi yok. Hangi gıdaların bir bireyde alerjik reaksiyona neden olduğunu bulmak için tıbbi tanı ve bu gıdalardan kesinlikle kaçınmak, ciddi olumsuz sağlık etkilerini önlemenin önemli yoludur.

Pek çok farklı gıda alerjik reaksiyonlara neden olabilse de, ABD`de 2004 yılında yayımlanan Gıda Alerjen Etiketleme ve Tüketiciyi Koruma Yasası (FALCPA), sekiz gıdayı önemli gıda alerjenleri olarak tanımlamıştı. Süt, yumurta, balık, kabuklu deniz ürünleri, ağaç yemişleri, fıstık, buğday ve soya fasulyesi.

23 Nisan 2021'de Gıda Alerjisi Güvenliği, Tedavisi, Eğitimi ve Araştırması (FASTER) Yasası yürürlüğe girdi ve susamı Amerika Birleşik Devletleri tarafından tanınan 9. büyük gıda alerjeni ilan etti. Bu değişiklik 1 Ocak 2023'te yürürlüğe girdi. Geçiş süreçleri tamamen bitti. 

FDA; kümes hayvanları, bazı yumurta ürünleri ve çoğu alkollü içecek hariç tüm gıdaların etiketlenmesinde FALCPA'yı uyguluyor. FALCPA, gıda etiketlerinin dokuz ana gıda alerjeninden biri olan veya ana bir gıda alerjeninden türetilen protein içeren herhangi bir bileşenin gıda kaynağı adlarını açıkça belirtmesini gerektiriyor.

Gıdaların uygun şekilde etiketlenmesi, alerjik tüketicilerin kaçınmaları gereken gıdaları veya bileşenleri belirlemelerine yardımcı olur. Tüketiciler; firmaların iyi niyetine ve insafına teslim olmuş durumdadır. Başka da çareleri yoktur.

Gıda Alerjileri Hayatı Tehdit Edebilir.

Gıda alerjilerinin çoğunun belirtisi hafiftir ve cilt veya sindirim rahatsızlığıyla sınırlıdır. Ancak bazıları anafilaksi adı verilen ciddi, yaşamı tehdit eden bir alerjik reaksiyona dönüşebilir.

Bu durum da şunlara yol açabilir:

• Akciğerlerdeki daralmış hava yolları
• Kan basıncının ciddi şekilde düşmesi ve şok (“ anafilaktik şok ”)
• Boğaz ve gırtlak şişmesi nedeniyle boğulma (Ben de bu durumu yaşadım)
• Anafilaksi belirtileri başlangıçta nispeten hafif olabilir, ancak derhal tedavi edilmezse belirtiler kısa sürede yaşamı tehdit edici hale gelebilir de.
• Hafif bir alerjik reaksiyonun her zaman alerjinin hafif olduğu anlamına gelmediğini anlamak önemlidir. Herhangi bir alerjik reaksiyonun anafilaksiye yol açma potansiyeli vardır. Alerjik bireylere, semptomlar ortaya çıktığında semptomları her zaman izlemeleri ve gerekirse tıbbi yardım almaları öğretilir.

Belirtiler Ortaya Çıktığında Ne Yapılmalıdır?

Belirli yiyecekleri yedikten sonra semptomların ortaya çıkması bir gıda alerjisinin işareti olabilir. Bu semptomlara neden olan gıdalardan kaçınılmalıdır.

Önemli Gıda Alerjenleri Nasıl Listelenir

FALCPA, gıda etiketlerinin, gıdayı oluşturan tüm önemli gıda alerjenlerinin gıda kaynağı adlarını tanımlamasını gerektirir. Bu gereklilik, önemli bir gıda alerjeni olan bir bileşenin (örneğin, ayran) genel veya olağan adının zaten o alerjenin gıda kaynağı adını (yani, süt) tanımlaması durumunda karşılanır. Aksi takdirde, alerjenin gıda kaynağı adı gıda etiketinde en az bir kez iki şekilde beyan edilmelidir:

1. İçerik listesindeki içerik adının ardından parantez içinde.
   Örnekler: “lesitin (soya)”, “un (buğday)” ve “peynir altı suyu (süt)”

- VEYA -

2. "İçerir" ifadesindeki içerik listesinden hemen sonra veya hemen yanında.
   Örnek: "Buğday, Süt ve Soya İçerir."

 

 

 

 

FİRMALARI DİSİPLİNE ETMEK VE ALERJENLER KONUSUNU NETLEŞTİRMEK İÇİN FDA NE YAPIYOR

ABD Gıda ve İlaç Dairesi, gıda tesislerinin mevcut iyi üretim uygulamaları ve önleyici kontroller gerekliliklerine uymasına yardımcı olmak için tasarlanmış güncellenmiş bir taslak rehber yayınladı. Gıda alerjenlerine ayrılmış yeni bir bölüm içeriyor yeni versiyon.

“Gıda Alerjeni Programı” başlıklı bölüm, “ İnsan Gıdaları İçin Tehlike Analizi ve Risk Tabanlı Önleyici Kontroller ” başlıklı rehberin ilk olarak 2016 yılında yayınlanmasından  bu yana eklenen diğer bölümler arasında bulunuyor.

Yeni bölümde, gıdaların başlıca gıda alerjenleriyle çapraz temasından korunmasının ve bitmiş gıdadaki alerjen etiketinin doğru olmasının sağlanmasının yolları özetleniyor. 

Etiketleme hataları, FDA 'nın çoğu gıdayı alerjen nedeniyle geri çağırmasının sebebidir. Yeni bölüm, bu konuyu ele almaya yardımcı olmayı amaçlıyor ve gıda alerjenlerinin düzgün bir şekilde beyan edildiğinin ve ürün için doğru etiketin kullanıldığının nasıl izleneceğine veya doğrulanacağına dair rehberlik içeriyor. Mevcut iyi üretim uygulamaları ve önleyici kontroller kullanılarak, alerjen çapraz temasının ve beyan edilmemiş alerjenlerin önemli ölçüde en aza indirilmesi veya önlenmesinin yollarını göstermek için birçok örnek de veriliyor.

Gelelim çapraz bulaşanlara (May Contain). FDA nın bu konudaki bakışı oldukça net…

Eğer çapraz bulaşıyı önleyemiyorsan iyi üretim uygulamalarında veya HACCP de veya hangi belgen (BRCGS, IFS, FSSC,….) varsa var, bu işi doğru yapmıyorsun demek istiyor.

İşin mantık tarafı da budur. Sorumluluktan kaçmak isteyen uyanık firmaların ikincil (may contain-çapraz bulaşan) alerjen bildirimini pek de samimi bulunmuyor.

FDA Denetimlerini geçiren firmaların PCQI personeli ne demek istediğimi anlamış olabilir. Alerjen yaklaşımı, temizlik ve sanitasyon sıralı soru sisteminin bir parçasıdır.

“Ya olduğun gibi görün ya göründüğün gibi ol.”

İşimize uyarlayalım…

“Yaptığını ye, yemediğini yapma.”

 

Dr. Mustafa YILDIZ

FDA Agent / GSO Consultant